Hỗ trợ từ Chính phủ đóng vai trò trung tâm trong sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp. Đại dịch Covid-19 vừa là thách thức vừa là chất xúc tác cho những tham vọng đổi mới sáng tạo của Chính phủ Việt Nam. Chúng tôi hân hạnh được hợp tác cùng Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thực hiện báo cáo này nhằm mang lại góc nhìn sâu rộng về những sáng kiến và khung pháp lý của Chính phủ Việt Nam mà cộng đồng khởi nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài nên tìm hiểu. Về bối cảnh đầu tư công nghệ trong năm 2020, sau đây là những điểm nổi bật trong báo cáo:

2020 là một năm thử thách nhưng ẩn chứa nhiều cơ hội đối với bối cảnh đầu tư đổi mới sáng tạo và công nghệ toàn cầu, và thị trường Việt Nam không phải ngoại lệ. Tổng số vốn đầu tư vàostartup công nghệ Việt Nam đạt 451 triệu USD, giảm 48% so với năm 2019, chủ yếu do sự vắng bóng của các khoản đầu tư đáng kể đã được các công ty lớn khép lại trong năm trước. Tuy nhiên, số lượng các khoản đầu tư giảm không đáng kể ở mức 17%, trong đó ghi nhận 60 thương vụ vào nửa cuối năm - con số tương đương với cùng kỳ năm trước. Sau giai đoạn sụt giảm mạnh vào quý I, hoạt động đầu tư mạo hiểm bắt đầu hồi phục từ quý II trở đi.

Sau đợt suy giảm mạnh khi đại dịch mới bùng phát, vốn đầu tư giai đoạn đầu bắt đầu quay lại mức của những năm trước. Số lượng các thương vụ pre-A và A trong năm 2020 được duy trì tương đương với năm 2019. Các vòng đầu tư sau giảm cả về giá trị lẫn số lượng, một phần do hạn chế trong việc di chuyển giữa các quốc gia gây cản trở cho quy trình thẩm định tận nơi bắt buộc đối với những thương vụ giá trị lớn.

Thanh toán và bán lẻ tiếp tục là lĩnh vực nhận được nhiều nhất những khoản đầu tư giá trị lớn nhờ vai trò chủ chốt trong sự phát triển của nền kinh tế Internet. Một số ngành như HRTech (công nghệ nhân sự), PropTech (công nghệ bất động sản) tiếp tục thu hút vốn đầu tư, trong khi các ngành như EdTech (công nghệ giáo dục), MedTech (công nghệ y tế), và SaaS (phần mềm dạng dịch vụ) đang tăng dần lên do sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng và các doanh nghiệp sau Covid-19.

Trong bối cảnh khó khăn chung của các nền kinh tế toàn cầu bởi đại dịch Covid -19, số lượng nhà đầu tư nước ngoài giảm nhẹ trong năm 2020 cho thấy Việt Nam vẫn là điểm đến thu hút các nhà đầu tư. Hoạt động mạnh mẽ nhất đến từ các nhà đầu tư trong nước và các nhà đầu tư đến từ Hàn Quốc và Singapore, trong khi đó số lượng các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản có giảm đáng kể.

Nguồn vốn ổn định vào các startup giai đoạn đầu đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của toàn bộ hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm. Do Ventures ghi nhận hơn một nửa trong tổng số lượng thương vụ đầu tư vào startup công nghệ Việt Nam được thực hiện bởi các quỹ đầu tư nội địa. Đây là chỉ dấu cho thấy vai trò quan trọng của các nhà đầu tư trong nước trong việc hỗ trợ startup giai đoạn đầu tiếp tục tiến xa hơn trong giai đoạn nhiều thử thách như hiện nay.

Sự thiếu vắng những thương vụ trị giá lớn hơn 20 triệu USD góp phần vào sự suy giảm 66% số vụ thoái vốn thành công so với năm 2020. M&A và bán lại cổ phần tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong các sự kiện thoái vốn. Hình thức IPO vẫn hạn chế.

Mặc dù thị trường đầu tư công nghệ Việt Nam có sự chững lại khó tránh khỏi do tác động của Covid-19, các nhà sáng lập tại Việt Nam đã tận dụng mọi nguồn lực có thể để trụ vững và tiếp tục phát triển. Khủng hoảng luôn là chất xúc tác mạnh mẽ để các mô hình kinh doanh đột phá xuất hiện. Chúng tôi tin rằng, với những nỗ lực từ phía Chính phủ nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số và tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, startup Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội để bứt phá khi hoạt động đầu tư dần phục hồi.